نعمت‌های بهشت

نعمت‌های بهشت

مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ أُکلُها دائِمٌ وَ ظِلُّها تِلْک عُقْبَی الَّذینَ اتَّقَوْا وَ عُقْبَی الْکافِرینَ النَّارُ‌ (ترجمه: توصیف بهشتی که به پرهیزگاران وعده داده شده، (این است که) نهرهای آب از زیر درختانش جاری است، میوه آن همیشگی، و سایهاش دائمی است؛ این سرانجام کسانی است که پرهیزگاری پیشه کردند؛ و سرانجام کافران، آتش است!)
رعد، ۳۵، ترجمه فولادوند.

در فرهنگ اسلامی، رضوان خدا و برخورداری از خشنودی او، برترین نعمت بهشت دانسته شده است. علاوه بر این، نعمت‌های مختلف بهشت، از خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها، خانه‌ها و باغ‌ها و کاخ‌ها، پوشاک و موارد دیگر، در سوره‌های مختلف قرآن کریم ذکر شده است؛ از جمله در سه سوره الرحمن،واقعه،انسان و آیاتی از سوره‌های دیگر.

رضوان خدا، بر اساس روایات اسلامی، برترین نعمتِ بهشت است. بنابر حدیثی از امام علی(ع) ، پس از استقرار اهل جنّت در جایگاهشان، به آنان گفته می‌شود که بالا‌تر و ارجمند‌تر از نعمت‌هایی که ارزانی‌تان شده، خشنودی خدا از شما و محبت او به شماست. امام علی پس از بیان قول مذکور، آیه ۷۲ سوره توبه را تلاوت کرده است که بخشی از آن، چنین است: «وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللَّـهِ أَكْبَرُ»؛ یعنی خشنودی خدا بالاتر از هر چیز است.بر اساس حدیثی از پیامبر اسلام (ص)،کم‌بهره‌ترین افراد بهشت، کسانی هستند که به نعمت‌های بهشت توجه دارند، و برخوردارترین آنها که در پیشگاه خدا بسیار ارجمندند، هر بامداد و شامگاه به «وجه» الهی توجه دارند.

خوردنی و آشامیدنی: از میان خوردنی‌های بهشت، بیشترین تأکید قرآن کریم بر میوه‌هاست. بر اساس آیات قرآن کریم، در بهشت هر گونه میوه، به وفور و همواره و پیاپی وجود دارد (کلِّ فاکهة، فاکهة کثیره، مِن کلّ الثمراتِ، فواکهَ مِما یشتهون، یتخیرون، اُكُلُها دائمٌ) و به آسانی از درختان چیده می‌شود.در قرآن کریم، دو بار نیز گوشت و گوشت پرندگان (لحم طیرٍ)،از هر گونه که اهل جنّت بخواهند، به عنوان نعمت‌های بهشتی ذکر شده است.

از آشامیدنی‌های جنّت، در آیه ۱۵ سوره محمد نام برده شده است: نهرهایی از آب و شیر و باده و انگبین‌ در چند جا، جام باده (کأس) ذکر شده که باده آن سخت سپید و لذت‌بخش‌ است، آمیخته با عطر کافور یا آمیخته با عطر زنجبیل از چشمه‌ای به نام سلسبیل‌ یا همراه با مشک و آمیخته با تسنیم. واژه شراب‌ و شراب طهورنیز به آشامیدنی‌های جنّت اشاره دارد. در قرآن کریم، بر مبرّا بودن باده جنّت از زیان‌ها و عیوب بادهٔ شناخته‌شده دنیا (مستی، سردرد، واداشتن به گناه، تباه کردن عقل)، تاکید شده است.

پوشاک: پوشاک‌هایی از ابریشم و حریر و دیبا، دستبندهایی از طلا و نقره و مروارید،فرش‌های ابریشمی و زربافت و نیکو و تکیه‌گاه‌های فاخر و بلند،سینی‌های طلا و ظرف‌های نقره و جام‌های بلورین‌ و خدمتکاران جوان و خوشرو (وِلدان، غِلْمان)، برخی دیگر از نعمت‌های بهشت است.

پیوند همسری‌: وجود پیوند همسری، یکی از نعمت‌های بهشت است که در قرآن با تعبیرات ازواجٌ مطهّره،ازواجکم،ازواجهم‌ و «زوَّجناهُم» (آنها را همسر می‌گردانیم)بیان شده است. برخی مفسران با استناد به آیه ۲۳ سوره رعد و آیه ۸ سوره غافر، گفته‌اند که همسران با ایمان، در بهشت با یکدیگر خواهند زیست؛ همچنان که پدران و مادران و فرزندانشان اگر صالح باشند همراه آنها وارد بهشت می‌شوند. (ذیل آیه ۵۶ یس و ۷۰ زخرف)علاوه بر این، قرآن به «حور» (یک بار) و «حورٌ عینٌ» (زنان سپیدروی سیاه‌چشم، سه بار) و همسری آنان با اهل جنّت اشاره کرده و ضمن وصف ظاهر آنها (زیبایی و طراوت)، بر پاکی و عفاف و پوشیدگی و دور بودن آنان از هر نگاه هوس‌آلود تأکید کرده است.

وجود هر چیز چشم‌نواز: در آیه ۷۱ سوره زخرف، بر وجود هر چیز چشم‌نواز (ما تَلَذُّ الاَعین) و برآورده شدن هر خواسته (ما تَشتَهیهِ الاَنفُس) در جنّت تصریح شده است. برخی از مفسران، از این دو تعبیر نتیجه گرفته‌اند که موارد ذکر شده در قرآن درباره نعمت‌های بهشتی، تمامی نعمت‌ها نیستند و نعمت‌های بهشت، برتر از تصور و آگاهی انسان‌ها در دنیاست.

سایر خصوصیات بهشت: قرآن کریم، علاوه بر بیان ویژگی‌های مثبت بهشت، به نفی ویژگی‌های منفی آن هم پرداخته است؛ تاکید بر صفت‌های مثبت مانند جاودانگی و ماندگاری، ایمنی (آمنین)،پایداری (نعیمٌ مقیمٌ)، پیوستگی (غیرُممنونٍ)،و در دسترس بودن (لامقطوعة و لاممنوعة)؛ و همچنین نفی صفات منفی مانند رنج (نَصَب)، درماندگی (لُغوب)، اندوه (حَزَن)،ارتکاب گناه (تأثیم)،سخنان ناروا و پوچ (لغو، لاغیه)،نسبت دروغ دادن و شنیدنِ کمترین سخن دروغ (كِذّاب)و مستی و تباهی عقل (غَوْل)