آثار و لوازم تقوا

آثار و لوازم تقوا

از مهم‌ترین مفاهیم خویشاوند و هم‌ردیف با تقوا در قرآن، ایمان است. هم‌نشینی این دو واژه در بسیاری از آیات،از استلزام میان این دو مفهوم حکایت می‌کند و نشان می‌دهد که تقوا از لوازم ایمان است. برخی از مفسران نیز ایمان را یکی از معانی تقوا در قرآن دانسته‌اند.

بخشیده شدن گناهان، امان یافتن از آتش دوزخ و رهایی از خوف و حزن از آثار تقوا در حیات اخروی است.همچنین وعده رهایی و رستگاری برای متقین بارها و بارها در قرآن آمده است:

«وَ یُنَجِّی اللّهُ الَّذینَ اتَّقَوْا بِمَفازَتِهِمْ لایمَسُّهُمُ السُّوءُ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ»

«اِنَّ لِلْمُتَّقینَ مَفازًا».

از مهمترین آثار دنیوی تقوا، هدایت یابی (اهتداء) است. علامه طباطبایی درباره نسبت هدایت و تقوا می‌نویسد که متقین مشمول دو گونه هدایت‌اند:

• هدایت قبل از تقوا که محصول فطرت سلیم است و بر اثر آن انسان به تقوا روی می‌آورد
• هدایت بعد از تقوا که هدایتی است به واسطه تبعیت از قرآن و وعده خداوند و پاداشی از جانب او.

برخی دیگر از آثار تقوا در حیات دنیوی انسان عبارت‌اند از: نجات از عذاب الاهی،یافتن بصیرت در برابر وسوسه‌های شیطان و در پی آن اجتناب از گناه،کسب قوه تشخیص و تمیز حق از باطل،باز شدن گره مشکلات زندگی و کسب روزی از جایی که گمانش نمی‌رود،و آسان شدن امور.علامه طباطباییتقوا را شرط تفکر صواب دانسته و معتقد است که توفیق انسان در کسب معارف حقیقی و علوم نافع در گرو اصلاح اخلاق و کسب فضایل انسانی، یعنی همان تقواست.

توصیه به تقوا در آیات بسیاری از قرآن کریم تکرار شده است، اما دو آیه از نظر تأکید و وسعت و شمول حکم، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند:

• آیه ۱۰۲ سوره آل عمران، مؤمنان را به تقوای خداوند، آنگونه که حقِ تقوای اوست، توصیه کرده است: «… اتَّقُوا اللّهَ حَقَّ تُقاتِه»
• آیه ۱۶ سوره تغابن، به مؤمنان امر کرده تا جایی که می‌توانند تقوا بورزند: «فَـاتَّقُوا اللّهَ مَااسْتَطَعْتُمْ».

در مجموع، مفهوم تقوا اهمیت و منزلت ویژه‌ای در قرآن کریم دارد. در آیۀ ۱۳ سوره حجرات آمده که گرامی‌ترین شما نزد پروردگار، باتقواترین شماست و بدین ترتیب، تقوا موجب برتری انسانی بر انسان دیگر نزد خداست. خداوند، متقین را دوست دارد و یار و مددرسان آنهاست. پیامبران همواره دو چیز را از مردمان خواسته‌اند: تقوا نسبت به خداوند و تبعیت از رسول او.