شفاعت چیست

شفاعت چیست

واسطه شدن یک مخلوق میان خدا و دیگر مخلوقات برای رساندن خیر یا دفع شر در دنیا و آخرت است. شفاعت مفهومی دینی است که عموم مسلمانان به آن باور دارند. بر اساس عقاید شیعه، شفاعت به طور کامل از آن خداوند است و هیچ کس بی‌اذن او نمی‌تواند شفاعت نماید. بر این اساس اگر خداوند از ایمان بنده‌ای راضی باشد به شفیعان اذن می‌دهد در حق او شفاعت کنند. باور به شفاعت در میان شیعیان جایگاه ویژه‌ای دارد.
اهل سنت نیز اصل شفاعت را پذیرفته‌اند و در منابع آنها به ویژه به شفاعت پیامبر اکرم(ص) از مؤمنان تصریح شده است. در میان مسلمانان، وهابیان معتقدند تنها می‌توان از خدا طلب شفاعت کرد و طلب شفاعت از غیرخدا شرک می‌دانند.

مفهوم‌شناسی

واژۀ شفاعت به معنای ضمیمه کردن یا پیوند دادن چیزی به چیزی دیگر است.شفاعت را به واسطه شدن یک مخلوق، میان خداوند و دیگر مخلوقات برای رساندن خیر یا دفع شر دانسته‌اند.شفاعت را باعث ایجاد تغییر و تحوّل در مجرم می‌دانند به گونه‌ای که استحقاق کیفر را از او سلب و از قانون مجازات خارج می‌سازد؛ چنانکه بر اساس حدیثی از امام علی(ع)، توبه انسان گنهکار، او را از استحقاق کیفر بیرون آورده و مستحق عفو خداوند می‌کند: «لاشَفیعَ أنْجَحُ مِنَ التّوبَةِ : هیچ شفاعتی نجات‌بخش‌تر از توبه نیست».به باور علامه طباطبایی شخصی که مشمول شفاعت می‌شود اسباب شمول رحمت الهی را به صورت ناقص در وجود خود دارد به صورتی که خدا از او رفع عذاب کند یا بر درجه و رتبه او بیفزاید و با منضم کردن خود به شخص شفیع گویی سببیت را کامل می‌کند و مشمول رحمت الهی می‌شود.

شهید مطهری شفاعت را صورت عینی و ملکوتی روابط معنوی در این جهان معنا می‌کند. به باور شهید مطهری زمانی که یک انسان، سبب هدایت انسانی دیگر می‌شود رابطه پیروی و رهبری در میان آنان در رستاخیز به صورت عینی در می‌آید و عالِم از مُتُعَلِّم شفاعت می‌کند؛ به همین دلیل امام حسین(ع) شفیع بسیاری از مردم می‌شود، زیرا مکتب حسین(ع) باعث هدایت بسیاری در این دنیا شده است.شفاعت‌کننده را از این رو شفیع می‌گویند که با ضمیمه کردن یا پیوند زدن شخص دیگری به خود، باعث رفع کمبودها و نجات او می‌شود.اعتقاد به شفاعت در دیگر ادیان آسمانی همچون یهودیت و مسیحیت نیز وجود دارد.

رابطه با توسل

شفاعت ارتباط نزدیکی با مفهوم توسل دارد؛ بر این اساس توسل کار فردی است که به دیگری پناه می‌برد و از او طلب شفاعت می‌کند و شفاعت کار شخصی است که به او توسل شده و او از خدا می‌خواهد آن فرد را ببخشاید.